Zoltán Kodály [ˈzoltaːn ˈkodaːj] in Den Haag

Muziek als Vak is in 2009 opgezet als project binnen ‘Krachtig Meesterschap’, een ontwikkeltraject van het Ministerie van OCW. Doel was het ontwikkelen van nieuwe methodieken voor schoolvakken in het basisonderwijs. Het Koninklijk Conservatorium in Den Haag (KC) heeft samen met 5 Haagse basisscholen een aanvraag ingediend. In dit project is de Hongaarse Kodály-werkwijze vertaald naar een Nederlandse basisschool-context.

Sinds 2012 wordt de Kodály-methodiek actief toegepast aan het Koninklijk Conservatorium in Den Haag. Niet alleen is de methodiek sindsdien meer en meer toegepast in het theorie-onderwijs aan de conservatoriumstudenten; al gauw begonnen ook de teacher training courses. Met twee jaarlijkse Masterclass Weekends, een ‘zaterdagcursus’, en sinds 2014 een erkende Master in Music Education according to the Kodály concept, is Muziek als Vak uitgegroeid tot hét platform voor Kodály-methodiek in Nederland.

De Kodály-werkwijze en visie op muziekonderwijs

In muzieklessen volgens de Kodály-werkwijze staat het leren van muziek door te zingen centraal. Docenten hebben daarvoor zelf goede muzikale vaardigheden (Musicianship Skills) nodig. Traditioneel repertoire (Songs & Games) en nieuw gecomponeerde muziek maken deel uit van een muzikaal uitdagend en actief leertraject. Relatieve solmisatie, handgebaren en ritmetaal worden gebruikt om het proces van het ontwikkelen van muzikale geletterdheid mogelijk te maken. Leerlingen ervaren dat zij zelf iets steeds beter kunnen en leren vaardigheden waarmee zij ook later zelfstandig muzikale keuzes kunnen maken.

De Kodály-werkwijze, ook wel Kodály-concept of Kodály-methode genoemd, is ontwikkeld in Hongarije in het midden van de 20e eeuw. De visie van componist, docent en etnomusicoloog Zoltán Kodály (1882-1967) inspireerde zijn leerlingen en medewerkers tot het uitwerken van een leerplan, vanaf jonge leeftijd en voor een lange termijn. Muziek maken met kwaliteit en plezier zijn daarin de uitgangspunten.

Kodály raakte geïnteresseerd in muziekonderwijs toen hij zijn studenten liederen hoorde zingen die zij hadden geleerd in hun schooltijd. Zowel het repertoire als de kwaliteit waarmee werd gezongen, deed hem beseffen dat een nieuwe aanpak voor het muziekonderwijs in Hongarije noodzakelijk was. Kodály schreef artikelen, columns en essays om de problemen in het muziekonderwijs in scholen onder de aandacht te brengen. Er was te weinig aandacht voor muziek in de basisschoolleeftijd, waardoor het muziekonderwijs in de middelbare scholen geen goede basis had. Ook de kwaliteit van het repertoire en de kwaliteit waarmee muziek door de kinderen werd uitgevoerd stelde hij ter discussie. Muziekonderwijs voor alle kinderen vanaf het begin van de basisschool verdiende betere docenten, een beter curriculum, beter repertoire en structurele, liefst dagelijkse muzieklessen.